GARRAR PA CASA

Nueche de tráficu alloquecíu: un autobús y un coche dan-y al pitu a ver quién lu tien más llargu; una muyer pega blincu y gritu al sentir la maniya d'una BMW clásica que nun sintió. Metanes, la Vespa; el conductor naguando por llegar sanu a casa nesi dir ente llocos nesta nueche de comadrar. Los xueves de comadres abellúgome en casa porque nun soi amigu de folixes, de relixones, de comedies, de obeyaes que faen lo que faen porque toca, de la muyerada esta nueche. En cuenta dir au tomo'l vinín apaño en Lidl llombu baxeru, unes pataques, la botella entera y garro pa casa alloñándome del baturiciu de xente de l'academia de la costume.

DIR LENTU PELO LLENTO

Hai que dir lentu pelo llento neses edaes en que la vida acumuló "daqué d'agua dientro ensin llegar a pingar" (DALLA). Ellí taben munchos, asoleyándose d'a ún, en grupos, sentaos en bancu. Los xubilaos como cascoxos secando al sol l'agua la vida acumulada. Hai tiempu que nun trevesábemos el parque d'Isabel la Católica, a la que-y miremos el llombu pasiando detrás d'ella. Había tamién un estudiante reflexivu col llapiceru cariciando, cañicándose, los llabios, les fueyes en bancu. Una muyer lleía nun llibru coloráu usté vaiga saber qué mundios. Trevesemos en silenciu de pasos, ensin molestar la tranquilidá de toa esa xente a los sos deleres al sol. Más allá un obreru vagu sentaba ensin finar el trabayu y los collacios echáben-y en cara la folganzanería. Cada cualu no de so: los cascoxos secando, ún pasiando, la muyer lleendo, l'estudiante mirando pal infinitu.

MICROMERUCOS

De guah.es, al mio hermanu y a min escucónos una llóndriga que, de la que se vio descubierta, sumió nel agua verde'l ríu. Eso foi enantes, pelo menos pa la Cadarma, de que la tiesta s'enllenara de merucos nanos. Puxando, emburriando, la realidá fíxose sitiu. Les apaiciones máxiques cediéron-y el pasu a la hestoria l'home, qu'enllenó de guxanos royedores el güecu'l craniu la Cadarma, que yá nun ve l'esmucir de les llóndrigues sinón per un llau la reapaición de la España centralista que suaña col gran imperiu de Carlos I, aquel d'El lazarín de Tormes d'engañu y fame, y per l'otru la España rexeneracionista que siempre atopa cola gadaña de la España imperial. Coñu, tábemos muncho meyor coles llóndrigues que colos merucos nanos de los coyones, pero van dicime que qué quiero: llegar au llegamos o teneme quedao bobín de radio a piles apegada a les oreyes pela cai na edá de les apaiciones máxiques con cincuenta y cuatro años?

TOCA ECHAR LA BUELGA

Cuando nun hai escoyeta nun hai escoyeta, de sutrucu finó esa autovía pela que dibes tan gallu nun Audi Q9 y la cosa ye echar la buelga o encabronase a escures en cama forciando neciu la imaxe del Q9 pela autovía. Echando la buelga, pente la ñeve, pente la yerba, pente guixos y artos, vas dir más lloñe que forciando Audis y autovíes que yá nin valen nin son.

LLOÑE DEL YO Y EL TU

Nos ataques d'ansiedá ta'l sorrollu, que ye la manera'l cuerpu de dicir que nun pue col pensamientu. La xente queda ablucao cuando cai na cunta de qu'ella nun gobierna'l yo y tremez y sorrolla, sudu frío. Eso nun-y lo desplicaron a naide nel colexu, nin nel institutu, nin na facultá, nin na escuela d'inxeniería. Colexos, institutos, facultaes y escueles d'inxeniería sofítense nel tu escaeciendo'l yo nuna persecución constante de daqué que nun tenía programao la bioloxía y que ta conduciendo a denguna parte que nun seyan pastilles y mundiu trumputin. Pa lo que dure esta comedia, ún prefier columbrala, los prismáticos al revés, lloñe del yo y el tu.

El tu, agora mesmo, ye Sporting 1-3 Rayu Mayadafonda, que manda güevos y tien coyones la cosa. El yo alloñáu ye una San Miguel 0,0.

CALEYANDO PER XIXÓN (VII)

Güei, el programa Mátrix Nivel Trelce púnxome delantre los güeyos la muria'l cementeriu onde'l paredón énte'l que fusilaron a los pininos condergaos a muerte los pininos de los amos encabronaos. Toles guerres lo mesmo: pininos matando a pininos de magar hai amos. Énte esi paredón, delantre esa muria, cayeron pininos de la tricolor; delantre otres muries cayeron munchos pininos de la bicolor. Monos alloquecíos matándose ente sí.

CALEYANDO PER XIXÓN (V)

Dir al debalu peles cais ye metese nun xuegu mátrix nivel trelce que va cargándoles de la que vas pasiando. Nun pienses más que nel entornu de lo que tas pisando y va surdiendo. Vas viviendo Xixón nun presente que nun ye esi presente ordinariu de dir a un sitiu sinón esi otru del que falen los gurús de lo trescendental. Tas faciendo yoga derviche xiróvagu.

DELLOS DÍES CABRONOS

Ún ñunca ta preparáu pa sumise de sópitu nun día pa dientro nun llaberintu aparentemente ensin salida. Ún yá tuvo bastante Jung nel so día. Ún yá ta fasta los coyones. Son díes qu'amiyen de día sobro ún a traición, col sol brillando percima. Non, nun te van atacar nin con ñublu nin con lluvia nin vientu; non, qué va, hom. Nun ye por nada que'l depresivu tarreza lo que los demás dicen bonos díes. Diba bien de tiempu que nun me pillaba ún. Andes a manotaes per dientro y nótentelo fasta los ciegos. Nun t'ataquen esos díes a lo lloco, non: saben de sobra que daqué te fixo dañu y aprovechen pa metete un bon taragañu nes coraes. Malfiríu, tócate llambete y reestructurate. Nun marafundies los minutos de la vida surniándote los mocos de la mala suerte. Pasóte con cuatro años, ta pasándote con cincuenta y cuatro y va pasate con cientu ocho. Yes tu. Y que pasa que'l sol tien dellos díes cabronos de xemes en cuando.

PONCE DE LEÓN Y "VÉNDESE PISU"

Vamos probar esi noventa y ún Peñín de Mucientes (Valladolid).

Lleer a Milio Rodríguez Cueto ye metese en pallabres mayores. Qué cabrón. Qué gulisma güei la mía. Milio Rodríguez Cueto escribe n'asturianu cien veces meyor que la Cadarma en castellán. Decátase la Cadarma, lleendo a Milio Rodríguez Cueto, de que-y falta una pataquina pal quilo de llingua asturiana. Tira la Cadarma la toballa l'asturianu pa volver centrase nel castellán llegue au llegue? Pelo menos, lleendo a Milio Rodríguez Cueto, deprende y tiense descoyonao con dellos rellatos. Qué cabrón el Milio. Cómo escribe. "Véndese pisu" ye una esbilla cuentos fondos nos qu'enxamás s'escaez del humor, pa mio lo único sagrao. L'humor, en dalgunos rellatos de Milio, pa morrer de risa la intelixencia. Esta nueche, onde'l Dolfos, tuvi de caltener la compostura pa nun paecer fatu. Valga la risa pola gulisma de lo que tien Milio que nun tien la Cadarma. 

El noventa y ún de Peñín, correuto, en sin más. Pelín amatao na bocona la Cadarma.

FESTIVAL DE MÚSICA CELTA EN CORAO

Y garremos l’ALSA y p’allá que colamos pa Cangues d’Onís. 1984. España xugaba por primer vez la final de baloncestu nos xuegos olímpicos, pela mañana n’hora asturiana. Yéremos l’Ada de Nabokov, l’obsesivu-compulsivu, l’albeitre, l’home homo, l’hermanu l’Ada de Nabokov, la funcionaria d’emplegu y la poeta surrealista. Díbemos pa Corao pal festival de música celta. De la hora la final de baloncestu guardo una semeya del albeitre escanciando sidra: barba de ralo en ralo (teníeis que vé-yla agora) y una cinturina baillarín (equí yá nun digo nada); pa entós yera l’únicu que sabía escancialo. Al llau d’un terremplén ¿llantemos les tiendes de campaña o díbemos dormir a campu rasu? Nun m’alcuerdo. Alcuérdome, eso sí, de que la hermana tuvo que carretar cuasi tol festival nocherniegu col bolsón del so hermanu porque al hermanu, que paeció bonu (yá m’estrañaba) fasta qu’entamó’l festival, petó-y tar a los sos deleres y enxaretó-y l’equipaxe a la fata la hermana mayor. L’obsesivu-compulsivu, que pa eso tenía venti años, arreventó d’una patada la puta bolsa, qu’acabó no fondero’l terremplén. L’hermanu l’Ada de Nabokov ye’l típicu fíu puta que trunfó de parte pá. Pá, otru que talo baillaba. El pá l’Ada de Nabokov, y por estensión pá’l so hermanu, yera malu d’iguar, nun andaba bien de la teya: vixilaba, mal que bien, muncho a la fía y por eso había qu’engañalu, miraba llambionamente a l’amiga tetuda de la so fía, tarrecía al obsesivu-compulsivu tanto como l’obsesivu-compulsivu lu tarrecía a él, y, arguyosu del fíu machu, convirtiólu na cosa más insufrible’l festival. La poeta surrealista garró la cogorda l’añu 1984. Del home homo nun garré memoria, nin de la funcionaria d’emplegu. Al albeitre imaxínolu flipando cola música’l festival, que yera a lo que fuéremos. Socedieron más coses que sabe l’albeitre, pero eses déxo-yles a él o pa prau.

VALLE D'ORANDI

Y p'allá que fuimos la gorda'l PSOE, l'home homo, l'obsesivu compulsivu y l'Ada de Nabokov. Garremos l'ALSA y colamos pa Cuadonga. Dixérame Fitu que p'allá arribones los seminaristes xugaben al fútbol, onde ta'l ríu que mexa pela fonte los siete caños.

-Aú vas con eso, ne? -La gorda'l PSOE llevaba una piedra h.axís como p'abri-y la tiesta a un neandertal. Nun llegamos a fumala porque la gorda'l PSOE púnxose mala y tornó con ella pa Xixón. Nun taba la gorda'l PSOE pa caleyes y menos pal rodiu que mos pegamos buscando la xubida que me dixera Fitu que taba namái pasar la cuevona. Nin pa Dios. A lo meyor Fitu entiende les distancies con midida diferente. Carretera pindia de los llagos que fuimos, agüeyando pa mandrecha fasta qu'alcontramos camín, ún que nun respondía a les descripciones del mio tíu Fitu y a más de tres quilómetros de la cuevona. La gorda'l PSOE, con mugor abondoso, malapenes alendaba. Tien de ser per equí (doña Do tien de saber de qué falo), animábalos l'obsesivu compulsivu, l'home homo cola so sorrisa perenne, l'Ada de Nabokov bien demientres nun atopare bichos na so esfera personal. Dimos col Valle d'Orandi pela parte opuesta a la de los seminaristes y demás xente avezao. El casu ye que llegamos, dimos con él, y que cuasi matamos a la gorda'l PSOE, que s'apuntara a cabera hora y que debió pensar una y non más, santu Tomás, y fasta güei. Véola perhí. Ella nun me conoz. Yo a ella sí. Sigue igual de gorda o más qu'entós cola ventaya de que les arrugues nun llanten como llantaron nel mio pelleyu y ta como taba en 1983. L'home homo paez feliz en Galicia (nun ye l'albeite, non: nun vaigáis pensar). L'Ada de Nabokov podéis buscala en Google. La gorda'l PSOE sigue medrando nel PSOE.

Domingu. Los domingos hai qu'aprovechar la hora la xinta pa venir equí porque'l domingu ye'l día que la xente escueye pa moyar colada na llavandería'l barriu. Nun pudi atrasalo más: el monte ropa gocho taba cerca de ser un ochomil. Y equí tamos, les dos menos venti, dexando pa dempués la fame. Güei tuvi que meter la colada na llavadora grande, esa que significa que voi tar na llavandería más tiempu del habitual. Va vagame. Y pa encima dexé'l tabacu en casa. Un paisanu que me recuerda al Chalaneru, solo qu'esti nun sé si ta enfiláu, tien sueñu o ta suañando tres los sos güeyos zarraos, o acaba salir de Sierra Maestra cola so muyer cubana llibru, aguánta-y el rollu entonación de monte rusu. La llavadora trabóse con nun sé qué torga electrónica: "Erru. Nun hai agua." Enantes camudar el xestu, apierto'l botón start y paez que va. Yera lo que me faltaba: que s'estropiare la llavadora con tou l'ochomil dientro, pesllada y ensin posibilidá despesllase. La cubanona nun para de charrar: va volvenos llocos al Chalaneru de mentira y a mi. Intentara desplicame'l funcionamientu la secadora cuando me vio lleendo'l lletreru d'una de les dos llibres que dicía que naquella especialmente había que char les monedes seliquino pa evitar que trancara. Cortéla de sópitu. Siento ser tan mal encaráu dacuando y tan poco sociable davezu. Yá marchó: qué alliviu, nin. Vien a sustituyilos ún qu'asemeya a un xugador de béisbol (sedrá tamién cubanu?), pero esti (smartphone WhatsApp, non YouTube) pelo menos ye silenciosu. La llavandería, güei, ye la hestoria interminable. Les tres de la tarde.

A LOS DELERES D'ÚN

A min ye que dende que morrió un tío de mio dame yá lo mesmo xo qu'arre, y asina que tamos. Amás de morrer él y non otru, palmó por aciu la mayor fiya puta enfermedá qu'esiste: esa que t'esboroña el yo borrándote los recuerdos. L'únicu universitariu la so xeneración de la nuesa familia. Tien coña. Ensin sentíu la familia grande, quédamos nel arre la pequeñina: la mio sobrina cuando a ella y a nós mos peta, don Semicritic (el de los cien kilos press banca) y los vieyos (qu'aguanten vivos con más arres que la Cadarma). Yo nun sé énte qué llende toi, pero habela haila. Facer paisaninos nun quixi porque primero tienen madre y segundo hai qu'aguantalos tola vida d'ún y pa encima consumen más llitros qu'un coche americanu. Ye por eso qu'ún fai los sábados a los sos deleres.

Faciendo boca enantes del partíu nel que'l Sporting estrena estremos pa dexar atrás l'escampleru la tierra naide.

N'El Molinón pegámonos una gochada col Zaragoza, volvimos pegánosla col Dépor y vamos güei camín d'otra. La irregularidá d'esti Sporting ye ablucante, o non: ta ocurriendo que colos bonos fáisenos de nueche, lo cualo quier dicir que nun tamos nin per asomu p'averanos al grupu d'enriba, onde ta, no cimero agora mesmo, esti Osasuna 0-1, que nun ganaba equí cuantayá. Con dos delantreros nun cambéu d'a la fuercia afuerquen, el Sporting quier intentalo. L'Osasuna va matamos nuna contra. Sota, caballu, rei. Esto ta más pal 0-2 que pal 1-1, afírmolo medrosu viendo que'l Sporting ta diendo ensin miramientos a pol gol. Álex Alegría, Uros Djurdjevic. El partíu, agora, ye un cuerrecáis, pa equí, p'allá, pa una portería, pa la otra. El partíu ye un putu columpiu, un vaivén alloquecíu. Ataques de los nuesos, contres del enemigu. Y gol del Osasuna. Cago en Ros. 0-2. Acabóse. Gol de defensa babayona ensin Babin. A tomar per culu, hom. Entama bien la fin de selmana.

Villages, un Côtes du Rhône con un aniciu sorprendente en boca a metá camín de lo duce que darréu torna a lo que s'espera d'un tintu. Presta porque ye dalgo que ye diferente, como dalgo que ye diferente foi'l llibru de David Artime Coto que más que lleer tarmié. Nun ye que tea estráu d'incorreiciones, dende les faltes ortográfiques gordes y espantibles que prefiero atribuyir al Word de la editorial fasta delles pataes a la gramática que sí paecen del escritor Artime, qu'avera más pa contra Pío Baroja que p'Azorín, y equí ta'l puntu al que queríemos llegar: que "Las inquietudes de Shanti Andía" lleímosles d'un tirón y "La voluntad" llevómos más tiempu, y eso que tábemos pa entrar a sacu nella nos tiempos del llobu estepariu. En "La bufanda" pudo muncho más la conxunción copulativa Xixón + Sporting que los erros llingüísticos, y diome pena finala tan pronto. Y nun ta mal novelada.

NUN SÉ YO

El desdexamientu de mio pa colo del Coñu Sur -y Venezuela ta nel Coñu Sur- sedrá pa facémelo mirar, nun sé. El mundu chévere dame muncha perceguera. Ye un asuntu que me toca'l pelleyu y que me pon los pelos como escarpies. Pero, viendo quién sofiten la oposición d'allí, nun sé yo. Nun digo que Maduru nun seya un cabrón con pintes, un pinta él tou; mas, conociendo como conocí de primer mano a más d'un antichavista d'entós, nun sé yo. Diba ser too tan fácil como documentase na Wikipedia sobro les funciones de l'Asamblea Nacional, pero yá dixi que lo del Coñu Sur me da perceguera chévere; dame amás pereza, pereza abondo, pereza a esgaya. Sin embargu, nun sé yo.

REGRESU A LES DOS MANES
(BONUM VINUM LAETIFICAT COR HOMINIS)

Al entamu, too ye mui guapo nesa casa dos con xardín semao a cuatro manes. Ye la hestoria de siempres, el mesmu engañu porque la verdá ta nel artu: la dexadez y a lo cabero l'abandonu. Meyor -ú va parar- encoyer los costazos y dexase de rocees, de duldes dañibles y de sangre malo; meyor siguir p'alantre colo que caún tien al algame les -otra vegada- dos manes: un Chevalier d'Or del Mediterraneu francés, la serie "Suaños llétricos", el llibru "La bufanda" y l'Estremadura-Sporting.

Febreru entama d'hibiernu llocu con un tiempu que zarapica enfiláu. Ye la guerra ente'l ñublu y la lluz, la rocea de nun saber qué vamos atopar dientro diez minutos, la Viespa nel garaxe. Col café cayó granizu a mamplén; col Dolfos Llorienzu mandaba nel cielu. Glaya una gaviota.

BABLOA ASTURZALE

De sorbiatu en sorbiatu de vinu nes cafeteríes y nos chigres vamos faciéndonos con un gotu l'océanu la lliteratura. Cúndenos más el vinu tinto que les lletres nesi mecigayu de bar y biblioteca porque los llibros son cuasi infinitos. Tamos con ún que, si yes de Xixón y sportinguista, tien de prestate por fuercia. Pa quien nun seya a lleer áxil na llingua del reinu asturlleonés ta tornáu al castellán. Y pa los sportinguistes d'El Club de los Vienres, que de too habrá. Pa tolos qu'urrien escontra'l "babloa" de los "asturzales" pero son en "bablianu" polo menos de mirar a ver cómo quedó'l Sporting, que de too tien d'haber. Nesa versión, l'autor caltién asturianismos que doten al testu d'esi "bablianu" diglósicu que tanto-yos presta a la Cherines de mio amor chachachá, a los d'El Club de los Vienres, a los que nin quieren oyer falar de la cooficialidá y a la magaya ensin raigañu. Esos probes inorantes sincrónicos que nun saben que lo qu'ellos tán falando foi nel so día'l putu "castellanoa" impuestu polos "castellanzales". Hai que ser fatu pa dicir delles fataes y habrá xente poco que quiera al castellán como yo.